Kuub, Utrecht
‘Het geheim van de
kunst is de natuur te verbeteren’
Voltaire (1694-1778)
Zolang er
beeldende kunst bestaat is de kunstenaar geïnteresseerd in de relatie tussen de
mens als maker van beelden en de plaats die hij heeft in het universum. Van de
eerste grottekeningen tot de huidige vormen van kunst tracht hij een emotioneel
verslag te geven van zijn houding ten opzichte van de natuur.
De tentoonstelling ‘natuur/natuur’ heeft als uitgangspunt de verschillende visies
van de deelnemende kunstenaars op de natuur, zoals die zich aan de mens toont.
De vraag die hierbij gesteld wordt is of het mogelijk is de natuur realistisch
te verbeelden of is er in elke verbeelding sprake van manipulatie.
Het begrip
‘natuur’ roept nog altijd een beeld op dat ontstond in de 17e eeuw
en uitging van het arctische boerenlandschap en het romantische bosgezicht.
Toonaangevend in die eeuw waren de schilders Jan van Goyen, Salomon van
Ruysdael en Meindert Hobbema. Deze kunstenaars gingen uit van een
waarheidsgetrouwe weergave van het onderwerp. De traditie die zo werd gevormd
werd opnieuw weergegeven in de overgang van de 19e naar de 20e
eeuw door schilders verenigd in de Groningse groep De Ploeg, de Bergense- en
Larense School. Na-oorlogse schilders als Gerrit Benner en Eugene Brands
werkten in een neo-expressionistische richting aan de verbeelding van het
landschap.
In de
afgelopen jaren is de natuur in verschillende tentoonstellingen een centraal
onderwerp geweest. De grote presentatie in het Haags Gemeentemuseum met als
titel ‘Ja Natuurlijk’ spant hierbij de
kroon, maar ook in kleinere exposities in de provincies met de titels ‘het
Groene Gemak', ‘Winterbloemen’, ‘Hortus Concluses’ en ‘Nature Now’ werd een
beeld geschetst van de imposante natuur die ons omringt.
Duidelijk is
echter dat het beeld van de natuur gekanteld is; de website Next Nature van de
TU in Eindhoven illustreert die verandering in de beeldvorming. Deze site meent
dat we de natuur niet meer moeten zien als een onveranderlijk fenomeen. Een
citaat uit deze site luidt: ‘met de
aandrang die de mens heeft zijn omgeving vorm te geven – our urge to design our
environment – scheppen we een nieuwe natuur die net zo onvoorspelbaar is
als altijd: genetische verrassingen, schitterend mooie zwarte bloemen en
electrobiologisch gestuurde plantengroei’.
Die
ontwikkelingen stelt de kunstenaar in staat opnieuw zijn relatie met de
‘natuur’ ter bezien en hoe die om te zetten in schilderkunstige verbeeldingen.
Het is deze constatering
die heeft geleid tot het voorstel van de tentoonstelling ‘natuur/natuur’ .
Uitgaande van het bovenstaande bestaat het concept uit bijdragen van kunstenaars
die reflecteren op een min of meer ‘klassieke’ wijze op de oorspronkelijke
natuur én kunstenaars die in hun werk komen tot verbeelding van de ‘artificiële’
natuur.
Koos van
Duinen, 2013
curator natuur/ natuur
Zaaloverzicht tentoonstelling Natuur/natuur
http://www.cultuurbewust.nl/kunst-84622-natuurnatuur-toont-positieve-gedachte/
